In de tuinbouw draait alles om groei. Om die groei mogelijk te maken, gebruiken we vaak materialen die het milieu belasten. Denk aan veen en steenwol. Tijd om te vernieuwen. Gelukkig zijn er steeds meer slimme, duurzame oplossingen in opkomst.
Veen houdt goed water vast en is daarom populair in potgrond. Maar het wordt gewonnen uit kwetsbare veengebieden, plekken die van nature CO₂ opslaan. Zodra veen wordt gewonnen, komt er juist veel CO₂ vrij. Steenwol is dan weer niet biologisch afbreekbaar en belast de afvalketen. Het werkt goed voor plantengroei, maar laat sporen achter.
Onderzoekers van Stichting Innovatie Glastuinbouw (SIGN) zochten naar duurzamere alternatieven voor veen. Eén van de kansrijke opties: biochar, verkoolde biomassa die lokaal geproduceerd kan worden. Biochar houdt water net zo goed vast als veen, maar zonder CO₂-uitstoot. En bonus: het verbetert de bodemstructuur en draagt bij aan koolstofopslag.
Wat als afval ineens waarde krijgt? SIGN experimenteerde met vezels uit lokale reststromen, zoals snoeiafval of plantenresten. De resultaten? Iets tragere groei in het begin, maar daarna sterke prestaties. En dat met een veel kleinere ecologische voetafdruk dan traditionele substraten.
Nog een slimme innovatie: gestratificeerd substraat. Daarbij wordt de pot opgebouwd in lagen. Grof onderin, fijn bovenin. Waarom? Zo wordt water beter verdeeld en blijft de onderlaag niet te nat. In testen bleken deze substraten net zo goed, of zelfs beter, dan klassieke mengsels. Efficiënter watergebruik, zonder concessies.
Wat gebeurt er als je organisch substraat (zoals houtweefsel of hergebruikte vezels) combineert met microleven zoals champostextract? Heel veel goeds, blijkt uit onderzoek. Planten groeiden net zo goed als op steenwol – soms zelfs beter. En je werkt meteen aan een gezondere bodem.
Een innovatie die klinkt als science fiction: oplosbare minerale glasvezels. Ze dienen als groeimedium én meststof, en lossen volledig op in water. Geen afval, wel efficiënte nutriëntenopname. Als deze technologie doorbreekt, kan dat een gamechanger zijn voor de sector.
De tuinbouw staat op een kruispunt. Door te kiezen voor alternatieven, van biochar tot circulaire vezels, verklein je je ecologische voetafdruk. En tegelijk werk je aan gezonde gewassen en toekomstbestendige productie. Duurzame substraten zijn geen compromis. Ze zijn een kans. Voor jou, voor je bedrijf en voor de planeet.
