De Nederlandse lelieteelt staat vooraan als het woord duurzaamheid valt. Op het moment dat er stappen gezet kunnen worden, worden ze gezet. Het is dus niet verwonderlijk dat de eerste kwekerblog van het Product van de Toekomst, over leliekwekers Moerman Lilium en Qualily gaat.
‘Iedereen wil duurzaam praten, maar duurzaam doen, is vaak een tweede.’ Jaap Moerman is zelf ook spraakzaam, maar is klaar met de wegwerpmaatschappij. ‘Ik wil iets achterlaten voor de volgende generatie. En in mijn geval is dat ons bedrijf. Dat iets kan blijven bestaan, is voor mij ook duurzaamheid. Dus moeten we door.’
Op de vraag waarom hij bloemen niet als wegwerpproduct ziet, reageert Jaap passievol. ‘Bloemen zijn emotie. Als mens hebben we levend materiaal nodig om ons goed te voelen. Huisdieren, natuur, planten en bloemen. Mensen rouwen, trouwen. Ik wil bloemen absoluut niet vergelijken met voedsel of drinkwater, maar ze komen voor mij zeker in het lijstje van belangrijke levensbehoeften terug. En als iemand dat dan vergelijkt met goedkoop plastic spul uit China, kan ik daar met mijn verstand niet bij.’
Lelies van Moerman groeien onder een zogenoemde cabriokas. Als het in de zomer boven de 15 graden is, rijdt men het dak door middel van een vernuftig systeem opzij en profiteert het gewas van het buitenklimaat. Zon en wind, meer hebben de bloemen ’s zomers niet nodig. In de winter wordt de kas weliswaar verwarmt, maar omdat lelies een middelmatig koude teelt zijn, kunnen ze redelijk koel staan.
De lelies staan in kunststof kisten, met een restproduct van kokos als voedingsbodem. Kokos is duurzamer alternatief voor peat (turf, red.) wat omstreden is omdat het uit de natuur wordt gewonnen. Door de kokos na elke teeltronde te stomen om het te ontsmetten, kan het zeker tien rondes mee. En wist je dat de kokoskisten in de kas worden schoongehouden door kippen? Zij eten het onkruid. Weer zo’n mooi alternatief.
Jaap wil transparant zijn.
‘Oké, onze stoomketel draait nog op gas. Maar het is zo anders dan vollegrond stomen, waarbij je veel energieverlies hebt. Wij verhitten alleen de kokos die we gebruiken, niets meer, niets minder. Super efficiënt.’ De warmtekrachtkoppeling waarmee Moerman zijn eigen stroom opwekt, wordt ook aangedreven door gas. ‘Maar we wekken veel meer op dan we zelf nodig hebben, dus voorzien wij huishoudens in de omgeving ook van stroom. En wist je dat wij de eerste leliekweker in Nederland zijn die helemaal onder Full-LED telen?’
Net als Moerman Lilium hoort Qualily bij de grootste leliekwekers van Nederland. Ook zij lopen voorop en hebben in de winter van 2023 in twee kassen Full-Led geïnstalleerd. Hiermee wordt maar liefst 40% bespaard op elektriciteit ten opzichte van de oude SON-T lampen. In de winter van 2024 volgen ook de andere twee kassen waarmee alle locaties van het bedrijf zijn voorzien van LED-belichting.
Zowel Moerman als Qualily gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen meer, alleen om in te grijpen mocht er onverhoopt een plaag ontstaan. Bart: ‘Het is voor ons sowieso beter om niet te spuiten. Door het gebruik van chemische middelen wordt trips steeds resistenter, en nóg lastiger te bestrijden. Je doorbreekt als het ware the circle of life, en dat willen we niet!’
Vóór 2025 verwacht Qualily op een van de locaties aardwarmte te gebruiken, het duurzame alternatief voor aardgas. Wist je dat er 0% CO2 uitstoot is bij het gebruik van aardwarmte? En dat er steeds meer aardwarmtebronnen in Nederland zijn waar kwekers op kunnen aansluiten? De tuinbouwsector durfde zich als eerste branche in Nederland aan de innovatieve techniek te wagen. Echte pioniers dus.
Op beide bedrijven kweekt men lelies op de meest duurzame manier, binnen de mogelijkheden van dit moment. Om bij te blijven worden flinke investeringen gedaan, al ligt de potentie en haalbaarheid hiervan niet altijd alleen aan de kwekerkant. Denk bijvoorbeeld aan de infrastructuur die nodig is om een bedrijf aan te sluiten op een aardwarmtebron. Het frustreert Moerman soms.
‘Ze willen iedereen in het openbaar vervoer hebben, maar zolang de tarieven hoog blijven en de verbindingen matig, krijg je nooit iedereen mee.’
Hoe dan ook, Nederlandse leliekwekers ontwikkelen door. Ze zijn trots op de stappen die ze zetten en streven naar een zo duurzaam mogelijk product. Ze vertellen hun verhaal graag, zodat iedereen met een goed gevoel dat bloemetje op tafel blijft zetten.
Meer weten? Informatie over het Product van de Toekomst vind je hier.